Sokrates Kimdir

[Admin]

M.Ö. 469-399 yillari arasinda yasamis olan ünlü Yunanli düsünür. Platon'un hocasi olan Sokrates, yazili hiçbir sey birakmamis, tüm zamanini özellikle gençlerle felsefe tartisarak geçirmistir. Görüsleri, tartismalari yeni iktidarin temsilcileri tarafindan begenilmeyen Sokrates, 'yeni tanrilar icad ettigi, görüs ve tartismalariyla, gençleri bastan çikardigi' gerekçesiyle ölüme mahkum edilmistir. Sokrates'in felsefedeki ve felsefe tarihindeki önemi, onun bilinçli ve ahlaki kisiligin bulundugu yer olarak ruh kavramini bulmus olmasindan kaynaklanir; felsefenin merkezine insani geçiren, insanin kendisiyle, evrenle ve toplumla olan iliskisinin ne oldugunu ve ne olmasi gerektigini arastiran, insan yasaminin kisisel, toplumsal ve ahlaki boyutunu ön plana çikaran Sokrates, insanlara özsel bilesenlerinin ruh oldugunu, onlarin ruhlarina özen göstermeleri gerektigini anlatmaya çalismis, bu düsüncesini ifade etmek, onu eylemleriyle somutlastirmak için de, yaz kis çiplak ayakla ve ince bir entariyle dolasmistir. Fizigi itibariyle çirkin biri olan Sokrates, insanlarin yüzlerini ve fiziki yapilarini degistiremeyeceklerini, fakat ruhlarini ve karakterlerini degistirip gelistirebileceklerini belirtmistir. Buna göre, Sokrates, felsefesinde herseyden önce, insanin dogasi, ihtiyaçlari, amaçlari ve degerleri üzerinde durmus, neyin onu tamamlayacagini arastirmistir. O, ayni çerçeve içinde, dilin dogasiyla ilgilenmis ve düsünme, anlam, mantik ve tanim konusunu ele almistir. Yasadigi dönemde yogun bir kavram kargasasinin hüküm sürdügünü, bunun ahlak alanini da kapsadigini düsünen Sokrates, bilgeligin, adaletin, cesaretin, v.b. anlaminin ne oldugu bilinmedikçe, bilgece, adil ya da cesurca eylemekten söz edilemeyecegini iddia etmistir. Çünkü ayni sözcükleri ya da kavramlari kullanan insanlar, bu sözcük ya da kavramlarla farkli seyleri kastediyorlarsa eger, Sokrates'e göre, bu, insanlarin anlastiklarini sanarak anlasmadan konustuklari anlamina gelir ve sonuç, kargasadan baska hiçbir sey olmaz. Kargasa, Sokrates'e göre, hem entelektüel ve hem de ahlaki yönden olur. Ona göre, entelektüel olarak sözcük ve kavramlari, sizin kullandiginiz anlamdan farkli bir anlamda kullanan biriyle tartisarak, bir kavga disinda, hiçbir yere varamazsaniz ve ahlaki olarak da, söz konusu sözcükler ahlaki fikirlere karsilik geldigi zaman, sonuç bir anarsiden baska bir sey olmaz. Sokrates iste bu kargasayi sona erdirmek, insanlara ahlaki gelismelerinde yol göstermek için, bir tartisma ve ögretim yöntemiyle, bir tanim yöntemi gelistirmis ve tartismalariyla, evrensel degerlerin özünü ve gerçek anlamini ortaya koymaya çalismistir.


Sokrates Testi


Bir gün bir tanıdık büyük filozofa rastladı ve dedi ki,'' Arkadaşınla ilgili ne duyduğumu biliyor musun ? '' Bir dakika bekle diye cevap verdi Sokrat.

Bana bir şey söylemeden evvel senin kücük bir testten geçmeni istiyorum. Buna
Üçlü Filtre Testi deniyor.

Üçlü Filtre? ''Doğru, '' diye devam etti Sokrat.


Benimle arkadaşım hakkında konuşmaya başlamadan önce, bir süre durup
ne söyleyecegini filtre etmek, iyi bir fikir olabilir. Bu ona 3 filtre
testi dememin sebebi.

Birinci filtre ''Gerçek Filtresi'':Bana birazdan
söyleyeceğin seyin tam anlamıyla gerçek oldugundan eminmisin ? '' Hayır,''
dedi adam '' Aslında bunu sadece duydum ve ....'' Tamam,'' dedi Sokrat
Öyleyse , sen bunun gerçekten doğru olup olmadığını da bilmiyorsun.

Simdi ikinci filtreyi deneyelim, '' İyilik Filtresini.'' Arkadaşım hakkında bana
söylemek üzere olduğun sey iyi bir şey mi ? '' Hayır, tam tersi...'' ''
Öyleyse, '' diye devam etti Sokrat. Onun hakkında bana kötü bir şey söylemek
istiyorsun ve bunun dogru oldugundan emin degilsin.Fakat yine de testi
geçebilirsin, çünkü geriye bir filtre daha kaldı.

'' İşe yararlılık filtresi.''Bana arkadaşım hakkında söyleyeceğin sey benim de işime yarar mı ? ''Hayır ,'' gercekten degil. ''İyi, '' diye tamamladı Sokrat Eger ,bana söyleyecegin sey dogru degilse, iyi değilse ve ise yarar, faydalı değilse
bana niye söyleyesin ki ?